วันจันทร์ที่ 5 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555

การทอเสื่อ












อุปกรณ์ที่ใช้ในการทอเสื่อ กก คือวัสดุที่นำมาทอเป็นผืนเสื่อ ชาวบ้านนิยมให้กกกลม กกที่มีลำต้นกลมๆมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cypress tegetifenis Rovb
ฟืม คือ เครื่องสำหรับทอเสื่อ มีลักษณะเป็นท่อนไม้ มีรูห่างกัน 1 นิ้ว ทำด้วยไม้ไผ่เป็นซี่แล้วเจาะรูตรงกลางเรียงกันระหว่างซี่ไม้ไผ่แต่ละกัน
เส้นเอ็น ทำจากใยปอที่นำมาลอกและกางเป็นเส้น ตากแดดให้แห้ง แล้วนำมาปั่นเป็นเส้น ใช้สอดรูฟืม
ไม้พุ่งเสื่อ ยาวประมาณ 150 เซนติเมตร ทำจากไม้ไผ่ เหลาให้กลม ส่วนปลายแหลม มีร่องสำหรับเสียบกก
โครงสำหรับทอเสื่อ
โครงทำด้วยแก่นไม้เนื้อแข็ง เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างประมาณ 2 เมตร ยาวประมาณ 2.5 เมตร ใช้สำหรับขึงเชือกไนลอนหรือเส้นเอ็นในการทอเสื่อ
การขึงเอ็นทอเสื่อ
การขึงเอ็นมี 2 แบบ
แบบแรกคือแบบชั้นเดียว ขึงง่ายไม่ต้องเว้นฟัน เอาเอ็นปอร้อยใส่รูข้างหนึ่งไปออกอีกข้างหนึ่ง สลับกันไปตลอดทั้งฟืมจนเต็มฟันฟืม
แบบที่สองคือ การขึงเอ็นสองชั้น จะต้องรู้จักวิธีขึงว่าจะทอลายอะไร ซึ่งแต่ละลายทอไม่เหมือนกัน และต้องดูว่ากกที่ทอเป็นกกชนิดใด หยาบหรือละเอียดแค่ไหน หรือเหมาะแก่ลายใด
การทอเสื่อ
การทอเสื่อใช้คนสองคน ให้คนหนึ่งเป็นคนพุ่งกกเข้าไประหว่างฟืมกับเอ็นแล้วอีกคนหนึ่งเป็นคนทอ โดยคนทอคว่ำฟืมให้มีช่องว่างสำหรับสอดกก คนสอดก็จะพันแนบส่วนหัวของเส้นกกกับไม้สอด และสอดไปตามช่องว่างระหว่างฟืมกับเอ็นพอสุดริมเชือกอีกข้างดึงไม้สอดกลับ คนทอก็จะกระทบฟืมเข้าหาตัวเพื่อให้เส้นกกชิดเข้าหากัน แล้วหงายฟืมให้สอดกกอีก พร้อมทั้งพับปลายกกกันลุ่ย ทำดังนี้จนกระทั่งได้เสื่อยาวตามต้องการ
การขัดมัน
ผืนเสื่อเมื่อทอสำเร็จแล้ว นำมาขัดด้วยหิน เพื่อให้เกิดความนุ่ม โดยใช้ลูกหินลื่นๆ หล่อปูนจับให้มีด้านมือถือใช้สำหรับถูขัดมัน ไสไปไสมาตามเส้นกกของผืนเสื่อถูประมาณครึ่ง-หนึ่งชั่วโมง ถูเหมือนกันทั้งสองหน้า เสร็จแล้วใช้เตาฟู่พ่นขนอ่อนให้หมด
การแปรรูป
อุปกรณ์ที่ใช้ในการแปรรูป ได้แก่ ผ้า ด้าย ฟองน้ำ และจักรที่ใช้สำหรับเย็บเสื่อโดยเฉพาะในปัจจุบัน ผลิตภัณฑ์ของกลุ่มทำเสื่อกกทั้งสองหมู่บ้าน แสดงให้เห็นถึงรูปแบบผลิตภัณฑ์พื้นบ้านที่มีการพัฒนาในด้านรูปแบบ และการใช้สอย เป็นที่รู้จักแพร่หลาย และกลายเป็นสินค้าเศรษฐกิจในระดับชาติ มีจำหน่ายทั้งในและต่างประเทศและได้รับการคัดเลือกให้เป็นสินค้า “หนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์” ในระดับ 5 ดาว